ഇറ്റലിയില്‍ 2000 വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് അഗ്‌നിപര്‍വ്വത ചാരത്തിന്‍ കീഴില്‍ അടക്കം ചെയ്യപ്പെട്ടപോയ ഒരു നഗരം ഇപ്പോള്‍ പ്രശസ്തമായ ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമാണ്. 1997-ല്‍ യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റായി പട്ടികയില്‍ പെടുത്തിയതോടെ രാജ്യത്തിന്റെ തന്നെ ലാന്റ്മാര്‍ക്കുമായി. സമീപത്തെ വെസൂവിയസ് അഗ്നിപര്‍വ്വതം ശക്തിയോടെ പൊട്ടിത്തെറിച്ചതോടെ അതിന്റെ അടിത്തട്ടില്‍ കിടന്നിരുന്ന നഗരത്തെ ചാരം വന്നു മൂടി. അന്ന് തെരുവുകളില്‍ അനേകരാണ് ശ്വാസംമുട്ടി മരിച്ചത്. ചിലര്‍ വീടിനുള്ളില്‍ തന്നെ കിടന്നു. പിന്നീട് ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ കണ്ടെത്തലായി അത് മാറുന്നത് വരെ നഗരം ഏറെക്കുറെ അഗ്‌നിപര്‍വ്വത ചാരത്താല്‍ മൂടപ്പെട്ടുപോയി.
ഈ നഗരം ഒരു കാലത്ത് റോമന്‍ ജീവിതത്തിന്റെ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ച കേന്ദ്രമായ പോംബൈയായിരുന്നു്. തിരക്കേറിയ മാര്‍ക്കറ്റുകളും സമൃദ്ധമായ വില്ലകളും വലിയ പൊതു കുളിമുറികളും ഉണ്ടായിരുന്ന ചെറുപട്ടണം ആ നിര്‍ഭാഗ്യകരമായ ദിവസം വരെ സജീവമായിരുന്നു. ശക്തമായ വെസൂവിയസ് പൈറോക്ലാസ്റ്റിക് പ്രവാഹങ്ങള്‍ മണിക്കൂറുകള്‍ക്കുള്ളില്‍ പോംപിയെ വിഴുങ്ങി. ചാരവും അവശിഷ്ടങ്ങളും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളില്‍ നിന്ന് അതിനെ മൂടിയതോടെ അത് അഗ്‌നിപര്‍വ്വത വസ്തുക്കളുടെ ഒരു പുതപ്പിനടിയില്‍ മറഞ്ഞു.
പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ഉദ്ഖനനം ആരംഭിച്ചപ്പോഴാണ് നന്നായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ട റോമന്‍ നാഗരികത കണ്ടെത്തിയത്. ചാരത്തിന്റെ പാളികള്‍ ഒരു സംരക്ഷണ കവചം പോലെ പ്രവര്‍ത്തിച്ചു, ചുവര്‍ചിത്രങ്ങള്‍ മുതല്‍ വീട്ടുപകരണങ്ങള്‍ വരെ, 17 നൂറ്റാണ്ടുകളായി നഗരത്തിലെ നിര്‍ഭാഗ്യവാനായ നിവാസികളുടെ മൃതദേഹങ്ങള്‍ വരെ അത് സംരക്ഷിച്ചു. ഇന്ന്, ഈ കുഴിച്ചെടുത്ത അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ സന്ദര്‍ശകരെ ഭയാനകമായ ഒരു നിമിഷത്തില്‍ മരവിപ്പിച്ച റോമാക്കാരുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിലേക്ക് ഉള്‍ക്കാഴ്ച നല്‍കുന്നു.
വെസൂവിയസ് ബാധിച്ച നഗരങ്ങളില്‍ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായത് പോംപൈയാണെങ്കിലും, സമീപത്തുള്ള മറ്റ് സ്ഥലങ്ങളായ ഹെര്‍ക്കുലേനിയം, സ്റ്റാബിയ എന്നിവയ്ക്കും സമാനവിധി ഉണ്ടായി. പോംപൈയില്‍ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി തടി ഘടനകളും ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളും പോലും സംരക്ഷിക്കുന്നു. പിന്നീട് 1997 ല്‍ പോംപൈയ്, ഹെര്‍ക്കുലേനിയം, ടോറെ അനൂന്‍സിയാറ്റ എന്നിവ യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റായി തിരഞ്ഞെടുത്തു. ആയിരക്കണക്കിന് ആളുകള്‍ പോംപൈയില്‍ എത്തുന്നുണ്ട്.
അതിന്റെ പുരാവസ്തു പാര്‍ക്കിന്റെ തെരുവുകളിലൂടെ നടന്നാല്‍ ഒരു കാലത്ത് ക്ഷേത്രങ്ങളും കെട്ടിടങ്ങളും മാര്‍ക്കറ്റുകളുമുള്ള പോംപൈയുടെ രാഷ്ട്രീയ, മത, വാണിജ്യ കേന്ദ്രത്തിന്റെ ശേഷിപ്പുകള്‍ കണാനാകും. അതിമനോഹരമായ മൊസൈക്കുകള്‍ക്ക് പേരുകേട്ട പോംപൈയിലെ ഏറ്റവും വലുതും ആഡംബരപൂര്‍ണ്ണവുമായ വസതികളില്‍ ഒന്നായ ഹൗസ് ഓഫ് ദ ഫാണിലേക്കുള്ള ഒരു യാത്രയും ഇതില്‍ ശുപാര്‍ശ ചെയ്യപ്പെടുന്നു. നിങ്ങള്‍ ആംഫി തിയേറ്ററില്‍ ഒരു പിറ്റ്‌സ്റ്റോപ്പ് ഉണ്ടാക്കണം. ബിസി 80 ല്‍ നിര്‍മ്മിച്ച ഇത് റോമന്‍ ലോകത്തിലെ ഇത്തരത്തിലുള്ള അറിയപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള കല്ല് കെട്ടിടമാണ്. ഒരിക്കല്‍ 20,000-ത്തിലധികം കാണികളെ ഉള്‍ക്കൊണ്ടിരുന്ന കൊട്ടാരമാണിത്.
എന്നിരുന്നാലും, പോംപൈയിലേക്കുള്ള ഒരു സന്ദര്‍ശനത്തിന്റെ ഏറ്റവും വേട്ടയാടുന്ന വശങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് നഗരവാസികളുടെ പ്ലാസ്റ്റര്‍ കാസ്റ്റുകള്‍, പുരാവസ്തു ഗവേഷകര്‍ സൃഷ്ടിച്ചത്, ജീര്‍ണിച്ച മൃതദേഹങ്ങള്‍ അവശേഷിപ്പിച്ച ശൂന്യത പ്ലാസ്റ്ററുകൊണ്ട് നിറയ്ക്കുകയും പൊട്ടിത്തെറിയില്‍ അകപ്പെട്ട ആളുകളുടെ അവസാന, നിരാശാജനകമായ നിമിഷങ്ങള്‍ പകര്‍ത്തുകയും ചെയ്തു.
