ഹവേലികള്‍, കോട്ടകള്‍, അതുല്യമായി രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്ത ആരാധനാലയങ്ങള്‍ എന്നിവയാണ് രാജസ്ഥാന് അന്താരാഷ്ട്ര ടൂറിസം മേഖലയില്‍ പെരുമ നല്‍കുന്നത്. ജയ്സാല്‍മീര്‍, ജയ്പൂര്‍, ജോധ്പൂര്‍, ഉദയ്പൂര്‍ തുടങ്ങിയ നഗരങ്ങളില്‍ കാണുന്ന രജപുത്ര ശൈലിയിലുള്ള വാസ്തുവിദ്യ അതിന്റെ അടയാളങ്ങളാണ്. എന്നാല്‍ ജയ്പൂരിലെ മാന്‍ സാഗര്‍ തടാകത്തിന് നടുവില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ജല്‍ മഹലാണ് രാജസ്ഥാനിലേക്കുള്ള വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്റെ ഹൈലൈറ്റ്. രജപുത്ര, മുഗള്‍ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കോട്ട വെള്ളത്തിന് മുകളില്‍ പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്ന ഒരു കൊട്ടാരത്തിന്റെ പ്രതീതി ജനിപ്പിക്കുന്ന മനോഹര കാഴ്ചയാണ്.
അണ്ടര്‍വാട്ടര്‍ പാലസ്, ഫ്‌ലോട്ടിംഗ് പാലസ് അല്ലെങ്കില്‍ വാട്ടര്‍ പാലസ് എന്നിങ്ങനെ പല പേരുകളില്‍ ഇത് അറിയപ്പെടുന്ന കൊട്ടാരം മധ്യകാല കൊട്ടാരങ്ങള്‍ക്ക് സമാനമായ കമാനങ്ങള്‍, ഗോപുരങ്ങള്‍, ഛത്രികള്‍, ഗോവണിപ്പടികള്‍ എന്നിവയുള്ള രണ്ട് നിലകളുള്ള ചതുരാകൃതിയിലുള്ള കെട്ടിടമാണ്. മുകള്‍ നിലയ്ക്ക് നാല് കോണുകളിലും ഗോപുരങ്ങളുള്ള മേല്‍ക്കൂരകളുണ്ട്, മധ്യ കമാനം മാര്‍ബിള്‍ തൂണിലാണ്.
ജല്‍ മഹലിന്റെ നിര്‍മ്മാണത്തിന് ഉപയോഗിച്ചത് ചെങ്കല്ലാണ്. പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ഉണ്ടായ കടുത്ത വരള്‍ച്ചയാണ് കോട്ടയുടെ നിര്‍മ്മിതിയിലേക്ക് നയിച്ചതെന്നാണ് ചരിത്രം. വരള്‍ച്ചയെ തുടര്‍ന്ന് മാന്‍ സിംഗ് അമേര്‍ തന്റെ രാജ്യമായ അമേറിലെ അംഗര്‍ നദികളില്‍ പാഴായിപ്പോകുന്ന വെള്ളം ശേഖരിക്കാന്‍ ഒരു അണക്കെട്ട് നിര്‍മ്മിക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചു. ഇത് മാന്‍ സാഗര്‍ തടാകത്തിന്റെ രൂപീകരണത്തിന് കാരണമായി. പ്രകൃതിസൗന്ദര്യത്തിന്റെ മകുടോദാഹരണമായി 382 ഏക്കറില്‍ പരന്നുകിടക്കുന്ന ഈ തടാകം വടക്കും പടിഞ്ഞാറും കിഴക്കും ആരവല്ലി കുന്നുകളാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യത്തില്‍ ആകൃഷ്ടരായ രാജാക്കന്മാര്‍ പലപ്പോഴും തോണികളില്‍ ഈ തടാകം സന്ദര്‍ശിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു.
1699 ലാണ് ഈ കൊട്ടാരം പണികഴിപ്പിച്ചത്. തടാകത്തോട് ഇഷ്ടം കൂടിയതോടെ രാജാവ് സവായ് ജയ് സിംഗാണ് തടാകത്തിന് നടുവില്‍ താമസിക്കാന്‍ ഒരു കൊട്ടാരം പണിയാന്‍ തീരുമാനിച്ചു. നിര്‍മ്മാണത്തിന് ശേഷം നിരവധി തവണ ഇത് നവീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. കൊട്ടാരത്തിന്റെ കണ്ണഞ്ചിപ്പിക്കുന്ന സൗന്ദര്യവും മനോഹരമായ കാഴ്ചയും സമ്മാനിക്കുന്ന ജല്‍ മഹല്‍ പിന്നീട് രാജാക്കന്മാരും രാജ്ഞിമാരും ഗുണനിലവാരമുള്ള സമയം ചെലവഴിക്കാന്‍ ഉപയോഗിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. അതിന് പിന്നാലെ രാജകീയ ഉത്സവങ്ങളിലും കൊട്ടാരം ഉപയോഗിച്ചു.
അഞ്ച് നിലകളുള്ള ഈ ജല്‍ മഹലിന്റെ സവിശേഷത, അതിന്റെ ഒരു നില മാത്രമേ വെള്ളത്തിന് മുകളില്‍ കാണാനാകൂ എന്നതാണ്, അതേസമയം മന്‍ സാഗര്‍ തടാകത്തിന്റെ നിര്‍മ്മാണത്തിന് ശേഷം ബാക്കിയുള്ള നാല് നിലകള്‍ വെള്ളത്തില്‍ മുങ്ങി. കൊട്ടാരം തടാകത്തില്‍ പൊങ്ങിക്കിടക്കുകയാണെന്ന പ്രതീതി സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ജല്‍ മഹലിന്റെ നഴ്‌സറിയില്‍ ഒരു ലക്ഷത്തിലധികം മരങ്ങള്‍ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. രാജസ്ഥാനിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ നഴ്സറിയാണിത്. കൊട്ടാരത്തിലെ ചെടികളും മരങ്ങളും സംരക്ഷിക്കാന്‍ തോട്ടക്കാരുണ്ട്. എല്ലാ വര്‍ഷവും ഈന്തപ്പഴം, ചൈനാ ഈത്തപ്പഴം, ബോഗന്‍വില്ല തുടങ്ങിയ മനോഹരമായ ചെടികള്‍ ഇവിടെ നട്ടുപിടിപ്പിക്കാറുണ്ട്.
