നിയമപരമായി വിവാഹമോചനം നേടിയ ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ സ്ത്രീയെക്കുറിച്ച് കേട്ടിട്ടുണ്ടോ? ഇന്നായിരുന്നെങ്കില്‍ ഒരു റാഡിക്കല്‍ ഫെമിനിസ്റ്റായി അവര്‍ അറിയപ്പെടുമായിരുന്നു. രുഖ്മാബായ് റാവുത്താണ് നിയമപരമായി വിവാഹമോചനം നേടിയ ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ ഹിന്ദു സ്ത്രീ.
രുഖ്മാബായിയുടെ കേസ് 1885-ല്‍ ഇന്ത്യന്‍ നിയമ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു നാഴികക്കല്ലാണ്. അനാവശ്യ വിവാഹത്തിനെതിരെ പോരാടുകയും വിവാഹമോചനത്തിന് ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്ത് ഒടുവില്‍ വിക്ടോറിയ രാജ്ഞി അവളുടെ വിവാഹം വേര്‍പെടുത്തിക്കൊടുത്തു. സുപ്രധാനമായ രണ്ടു നിയമങ്ങളും വന്നു. വിവാഹ സമ്മതത്തിന്റെ പ്രായം. 1891, നിയമപ്രകാരം ശൈശവവിവാഹം എന്ന ആചാരത്തെ തുടര്‍ന്നുള്ള ഉന്മൂലനം.
പാശ്ചാത്യ വൈദ്യശാസ്ത്രം പരിശീലിക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വനിതാ ഡോക്ടര്‍മാരില്‍ ഒരാളെന്ന നിലയില്‍ രഖ്മാബായ് ചരിത്രത്തില്‍ ഇടംപിടിച്ചു. 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ പുരുഷാധിപത്യ കാലത്തെ ഒരു യുവ ഇന്ത്യക്കാരി സ്ത്രീയുടെ സ്വാതന്ത്രത്തെക്കുറിച്ചും സമ്മതത്തെക്കുറിച്ചുമുള്ള ഇന്ന് നമ്മള്‍ വലിയ രീതിയില്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്ന ആശയം ഇന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്ന രീതിയില്‍ എങ്ങനെ മനസ്സിലാക്കി എന്നത് ചി്ന്താവിഷയമാണ്.
സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് മുമ്പുള്ള ഇന്ത്യയിലെ സ്ത്രീ-വിമോചന പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ മുന്‍ഗാമിയും രാജ്യത്തെ ആദ്യത്തെ ഫെമിനിസ്റ്റുമായ രുഖാമാബായി ഭീംറാവു റൗട്ട് 1864 നവംബര്‍ 22-ന് മുംബൈയില്‍ ജനിച്ചു. അവളുടെ അമ്മ, സ്വയം ഒരു ബാല വധു, 14-ാം വയസ്സില്‍ വിവാഹിതയായി, 15-ാം വയസ്സില്‍ രുഖാമാബായിയെ ജനിപ്പിച്ചു. അവര്‍ക്ക് പതിനേഴാം വയസ്സില്‍ ഭര്‍ത്താവ് മരിച്ചു.
പിന്നീട്, അവള്‍ ഡോ. സഖാറാം അര്‍ജുന്‍ റൗത്തിനെ പുനര്‍വിവാഹം ചെയ്തു, രുഖ്മാബായിയില്‍ തീ ആളിപ്പടരുന്നതില്‍ ഈ മനുഷ്യന്‍ ഒരു വലിയ പങ്ക് വഹിച്ചു, അവളെ അവള്‍ മാറിയ സാമൂഹിക പരിഷ്‌കര്‍ത്താവാക്കി മാറ്റിയത്് ഇദ്ദേഹമായിരുന്നു.
