ലോകത്ത് ഏറ്റവും വലിയ റെയില്‍വേ ശൃംഖലയുള്ള രാജ്യമാണ് ഇന്ത്യ. തലങ്ങും വിലങ്ങുമായി രാജ്യത്തുടനീളം അനേകം റെയില്‍പ്പാത പോകുന്നുണ്ടെങ്കിലും പാകിസ്ഥാന്‍ അതിര്‍ത്തിക്കടുത്തുള്ള ഇന്ത്യയിലെ വാഗാ സ്റ്റേഷന് എന്നറിയപ്പെടുന്ന അട്ടാരി ശ്യാം സിംഗ് റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷന് ഏറെ പ്രത്യേകതയുണ്ട്. രാജ്യത്തെ അവസാന റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷനാണ് അത്.
പഞ്ചാബിലെ ഫിറോസ്പൂര്‍ ജില്ലയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ അതുല്യ റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷന് ഇന്ത്യന്‍ റെയില്‍വേയിലും രാജ്യത്തും വലിയ ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്. 1885ല്‍ സ്ഥാപിതമായ ഈ സ്റ്റേഷന്, ഫിറോസ്പൂരിനെ ഇപ്പോള്‍ പാക്കിസ്ഥാന്റെ ഭാഗമായ കസൂറുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ട്രെയിന്‍ റൂട്ടിന്റെ തുടക്കമാണ്. പാകിസ്ഥാന്‍ അതിര്‍ത്തിക്ക് മുമ്പുള്ള അവസാന പോയിന്റിലാണ് ഈ സ്റ്റേഷന് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, ഇത് പാകിസ്ഥാനിലെ ലാഹോറിലേക്കുള്ള കവാടമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് സ്റ്റേഷനിലേക്ക് പ്രവേശിക്കാന്‍ വിസ ഉണ്ടായിരിക്കണം, കൂടാതെ പാസ്പോര്‍ട്ടോ വിസയോ ഇല്ലാതെ കണ്ടെത്തുന്നവര്‍ക്ക് ഫോറിനേഴ്‌സ് (ഭേദഗതി) ആക്ട്, 2004 പ്രകാരം പ്രോസിക്യൂഷന്‍ നേരിടേണ്ടിവരും.
ഫിറോസ്പൂര്‍ മുതല്‍ ഹുസൈനിവാല അതിര്‍ത്തി വരെ 10 കിലോമീറ്റര്‍ ദൂരമാണ് പ്രത്യേക ട്രെയിന്‍. മുമ്പ്, ലൈന്‍ ലാഹോര്‍ വരെ നീണ്ടു, എന്നാല്‍ പാകിസ്ഥാനുമായുള്ള സംഘര്‍ഷം സത്‌ലജ് നദിയിലെ പാലം പൊളിച്ചതിനൊപ്പം റെയില്‍വേസ്‌റ്റേഷന്‍ അടച്ചുപൂട്ടുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇപ്പോള്‍, രക്തസാക്ഷികളായ ഭഗത് സിംഗ്, സുഖ്ദേവ്, രാജ്ഗുരു എന്നിവരുടെ സ്മാരകങ്ങള്‍ നില്‍ക്കുന്ന വരി ഹുസൈനിവാലയില്‍ അവസാനിക്കുന്നു. പാകിസ്ഥാന്‍ അതിര്‍ത്തിക്കടുത്തുള്ള ഈ സ്റ്റേഷനില്‍ നിന്ന് സാധാരണ ട്രെയിന്‍ സര്‍വീസുകള്‍ ഇപ്പോഴില്ല.
പകരം, സ്വാതന്ത്ര്യ സമര കാലത്ത് രാജ്യത്തിന് വേണ്ടി ജീവന്‍ ബലിയര്‍പ്പിച്ചവരുടെ സ്മരണയ്ക്കായി വര്‍ഷത്തില്‍ രണ്ടുതവണ പ്രത്യേക ട്രെയിന്‍ ഓടിക്കുന്നു. എല്ലാ വര്‍ഷവും, ഷഹീദ് ദിവസ് (മാര്‍ച്ച് 23), ബൈശാഖി (ഏപ്രില്‍ 13) എന്നിവയില്‍ അവരുടെ പാരമ്പര്യത്തെ മാനിക്കുന്നതിനായി നോര്‍ത്തേണ്‍ റെയില്‍വേ ഒരു പ്രത്യേക ഡിഎംയു ട്രെയിന്‍ ഓടിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയ്ക്കും ഇന്നത്തെ പാകിസ്ഥാനും ഇടയിലുള്ള ഒരു പ്രധാന റെയില്‍വേ ലിങ്കായി വര്‍ത്തിക്കുന്ന ഇതിന് ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യമുണ്ട്.
ഇന്ത്യയുടെ മറ്റൊരു അതിര്‍ത്തിയായ ബംഗ്ലാദേശിന് സമീപമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ അവസാന സ്റ്റേഷനായ സിംഗാബാദ് ഇപ്പോള്‍ വിജനമാണ്, ചരക്ക് ഗതാഗതത്തിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. നേപ്പാളിനടുത്തുള്ള ജോഗ്ബാനി, വിസയില്ലാതെ എളുപ്പത്തില്‍ ആക്സസ് ചെയ്യാന്‍ അനുവദിക്കുന്നു, കാരണം ഇന്ത്യക്കാര്‍ക്ക് കുറഞ്ഞ ദൂരത്തില്‍ കൂടി നടക്കാന്‍ കഴിയും.
