വേനല്‍ അതിന്റെ മൂര്‍ദ്ധന്യത്തില്‍ ആയിരിക്കുമ്പോള്‍, കുറച്ച് ആഴ്ചകളോ ഏതാനും ദിവസങ്ങളോ വൈദ്യുതിയില്ലാതെ ജീവിക്കുന്നത് നിങ്ങള്‍ക്ക് സങ്കല്‍പ്പിക്കാനാകുമോ? എന്നാല്‍ പൂനെയില്‍ 83 കാരിയായ ഡോ. ഹേമ സാനെ ജീവിക്കുന്നത് വൈദ്യുതി ഇല്ലാത്ത വീട്ടിലാണ്. പിഎച്ച്ഡി നേടിയത് മുതല്‍ ഇന്നും കോളേജുകളില്‍ പഠിപ്പിക്കുന്ന പുസ്തകങ്ങള്‍ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത് വരെ മണ്ണെണ്ണ വിളക്കിന്റെ വെളിച്ചത്തിലാണ്. ഈ ലാളിത്യത്തിന് വലിയ ശക്തിയുണ്ടെന്ന് അവര്‍ തെളിയിക്കുന്നു.
മുന്‍ പ്രൊഫസറായ ഡോ ഹേമ സാനെ തന്റെ ജീവിതകാലം മുഴുവന്‍ പൂനെയിലെ ബുധ്വാര്‍ പേത്തില്‍ വൈദ്യുതിയില്ലാത്ത ഒരു വീട്ടിലാണ് താമസിക്കുന്നത്. പ്രകൃതിയോടും പരിസ്ഥിതിയോടുമുള്ള അവളുടെ സ്നേഹമാണ് വൈദ്യുതി ഉപയോഗിക്കാത്തതിന് പിന്നിലെ കാരണം. സാവിത്രിഭായ് ഫുലെ പൂനെ സര്‍വകലാശാലയില്‍ നിന്ന് ബോട്ടണിയില്‍ പിഎച്ച്ഡി നേടിയ ഡോ. ഹേമ ഷെയ്ന്‍, പൂനെയിലെ ഗാര്‍വെയര്‍ കോളേജില്‍ വര്‍ഷങ്ങളോളം പ്രൊഫസറായിരുന്നു. ഒരു ചെറിയ കുടിലിലാണ് അവര്‍ താമസിക്കുന്നത്. പൂനെയിലെ ബുധ്വാര്‍ പേത്ത് ഏരിയയിലെ ഒരു ചെറിയ വീട് .
വീടിന് ചുറ്റും പലതരം മരങ്ങളും പക്ഷികളും ഉണ്ട്. പ്രഭാതം പക്ഷികളുടെ ശ്രുതിമധുരമായ ശബ്ദത്തോടെ ആരംഭിക്കുന്നു, ഹേമയുടെ വീടിന് വെളിച്ചം നല്‍കുന്ന വിളക്കുകളില്‍ ദിവസം അവസാനിക്കുന്നു. സസ്യശാസ്ത്രത്തെക്കുറിച്ചും പരിസ്ഥിതിയെക്കുറിച്ചും ഡോ സാനെ നിരവധി പുസ്തകങ്ങള്‍ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്, അവ ഇതിനകം വിപണിയില്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്നും വീട്ടില്‍ തനിച്ചായിരിക്കുമ്പോഴെല്ലാം അവള്‍ പുതിയ പുസ്തകങ്ങള്‍ എഴുതിക്കൊണ്ടേയിരിക്കും.
”ആളുകള്‍ എന്നെ വിഡ്ഢി എന്ന് വിളിക്കുന്നു, എനിക്ക് ഭ്രാന്തനായിരിക്കാം, പക്ഷേ അത് പ്രശ്നമല്ല, കാരണം ഇത് എന്റെ ജീവിതരീതിയാണ്. ഞാന്‍ എന്റെ ഇഷ്ടം പോലെ ജീവിക്കും,” സാനെ ഉറച്ചു പറഞ്ഞു. എന്റെ ജീവിതത്തിലൊരിക്കലും എനിക്ക് വൈദ്യുതിയുടെ ആവശ്യം തോന്നിയിട്ടില്ല. നിങ്ങള്‍ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ എങ്ങനെ ജീവിക്കുമെന്ന് ആളുകള്‍ എന്നോട് പലപ്പോഴും ചോദിക്കാറുണ്ട്, നിങ്ങള്‍ എങ്ങനെ വൈദ്യുതി ഉപയോഗിച്ച് ജീവിക്കുമെന്ന് ഞാന്‍ അവരോട് ചോദിക്കുന്നു?
താന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന സ്വത്ത് തന്റെ നായയ്ക്കും രണ്ട് പൂച്ചകള്‍ക്കും മംഗൂസുകള്‍ക്കും ധാരാളം പക്ഷികള്‍ക്കും അവകാശപ്പെട്ടതാണെന്ന് ഡോക്ടര്‍ ഹേമ സാനെ പറയുന്നു. അത് അവരുടെ സ്വത്താണ്, എന്റേതല്ല. അവരെ നോക്കാന്‍ മാത്രമാണ് താന്‍ ഇവിടെയിരിക്കുന്നതെന്ന് അവര്‍ കരുതുന്നു.
പരിസ്ഥിതിയെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തില്‍ സാനേയ്ക്ക് അറിയാത്ത ഒരു പക്ഷിയോ മരമോ ഉണ്ടാകില്ല. ഞാന്‍ വീട്ടുജോലി ചെയ്യുമ്പോഴെല്ലാം അവ വരും. ഇത്രയും പണമുണ്ടായിട്ടും എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങള്‍ ഈ വീട് വില്‍ക്കാത്തത് എന്ന് ആള്‍ക്കാര്‍ ചോദിക്കുമ്പോള്‍ ഈ മരങ്ങളെയും പക്ഷികളെയും ആരാണ് പരിപാലിക്കുക എന്നാകും സാനെയുടെ മറുചോദ്യം.
