തേടിയെത്തുന്ന മനുഷ്യരെ മാത്രം കാണിക്കാന്‍ പാകത്തിന് ലോകത്ത് അനേകം അതിശയങ്ങളാണ് പ്രകൃതി നിഗൂഡമായി സൂക്ഷിച്ചിട്ടുള്ളത്. വിശാലമായ കടലും പര്‍വ്വതങ്ങളും മഞ്ഞുപാളികളും വെള്ളച്ചാട്ടവും എല്ലാം ഇതില്‍പ്പെടും. അത്തരത്തില്‍ പ്രകൃതി കൈക്കുമ്പിളിനുള്ളില്‍ സൂക്ഷിക്കുന്ന നിറം മാറുന്ന കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സിനെക്കുറിച്ച് കേട്ടിട്ടുണ്ടോ?
കൊളംബിയയിലെ പ്രസിദ്ധമായ ‘അഞ്ച് നിറങ്ങളുടെ നദി’യാണ് കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സ്. ഇതിനെ ‘ലിക്വിഡ് റെയിന്‍ബോ’ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. വര്‍ഷം മുഴുവനും നിറംമാറുന്നതാണ് പ്രത്യേകത. ഒറിനോകോ തടത്തിന്റെ ഭാഗമായ ഗ്വായബെറോ നദിയുടെ കൈവഴിയാണ് കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സ്. ഇതിന് ഏകദേശം 100 കിലോമീറ്റര്‍ നീളമുണ്ട്. ആന്‍ഡീസ്, ആമസോണ്‍, ലാനോസ് എന്നിവ സംഗമിക്കുന്ന ജൈവവൈവിധ്യ പ്രദേശമായ സെറാനിയ ഡി ലാ മക്കറീന നാഷണല്‍ പാര്‍ക്കിലാണ് ഇത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
ഏകദേശം 1.2 ബില്യണ്‍ വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് രൂപംകൊണ്ട ഒറ്റപ്പെട്ട പര്‍വതനിരയായ സെറാനിയ ഡി ലാ മകറേനയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദിയില്‍ വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങളും ‘ഭീമന്‍ കെറ്റില്‍സ്’ എന്ന് വിളിക്കുന്ന വൃത്താകൃതിയിലുള്ള കുഴികളും ഉണ്ട്. അവ ഉരുളന്‍ കല്ലുകള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ കടുപ്പമുള്ള പാറകളുടെ കഷണങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ച് പാറകള്‍ മണ്ണൊലിപ്പ് മൂലം രൂപം കൊള്ളുന്നു. വരണ്ട വനം, മഴക്കാടുകള്‍, കുറ്റിച്ചെടികള്‍, സവന്ന എന്നിവയാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട നദി വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന ഭൂപ്രകൃതി സൃഷ്ടിക്കുന്നു.
നദീതടങ്ങള്‍, പ്രത്യേകിച്ച് ഈ പ്രദേശത്ത് മാത്രം കാണപ്പെടുന്ന റിന്‍ചോലാഷ്യസ് ക്ലാവിഗേറ എന്ന ചെടിയാണ് നദിയുടെ നിറം മാറ്റിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. ഈ ചെടി ചെറുപ്പത്തില്‍ പച്ചയാണ്, പക്ഷേ സൂര്യപ്രകാശം, ജലത്തിന്റെ അവസ്ഥ എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് മൂക്കുമ്പോള്‍ മഞ്ഞയോ ചുവപ്പോ പിങ്ക് നിറമോ ആയി മാറുന്നു. മഴക്കാലത്ത് അതിന്റെ വളര്‍ച്ചയ്ക്ക് ആവശ്യമായ വെള്ളവും പോഷകങ്ങളും പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന ജൂണ്‍ മുതല്‍ നവംബര്‍ വരെയുള്ള മാസങ്ങളില്‍ ചെടി സമൃദ്ധവും ഊര്‍ജ്ജസ്വലവുമാണ്. മഞ്ഞ പോഡോസ്റ്റമേസി, നീല-പച്ച ആല്‍ഗകള്‍, കറുത്ത പാറകള്‍ എന്നിങ്ങനെ വ്യത്യസ്ത നിറങ്ങളിലുള്ള മറ്റ് സസ്യങ്ങള്‍ കൂടി ചേരുമ്പോള്‍ നദി കാഴ്ചയില്‍ ഏറ്റവും സുന്ദരിയാകും. നിരവധി ഇനം മത്സ്യങ്ങള്‍, ആമകള്‍, മറ്റ് ജലജീവികള്‍, കൂടാതെ ചുറ്റുമുള്ള ആവാസവ്യവസ്ഥയില്‍ വസിക്കുന്ന വിവിധതരം പക്ഷികള്‍, സസ്തനികള്‍, ഉരഗങ്ങള്‍, പ്രാണികള്‍ എന്നിവയുടെ ആവാസ കേന്ദ്രമാണ് ഈ നദി.
1969ല്‍ ഒരു കൂട്ടം കന്നുകാലി കര്‍ഷകരാണ് കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സിനെ കണ്ടെത്തിയത്, എന്നാല്‍ 1980-കളില്‍ ഒരു കൊളംബിയന്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ ഇതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു റിപ്പോര്‍ട്ട് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത് വരെ പുറംലോകത്തിന് അജ്ഞാതമായിരുന്നു. നിറക്കാഴ്ച കൊണ്ടു സമ്പന്നമായ ഈ സ്ഥലം പക്ഷേ മനുഷ്യര്‍ രക്തച്ചൊരിച്ചിലിനാല്‍ കടും ചുവപ്പാക്കി മാറ്റാറുണ്ട്.
ഗവണ്‍മെന്റും ഗറില്ലകളും അര്‍ദ്ധസൈനികരും തമ്മിലുള്ള സായുധ പോരാട്ടങ്ങള്‍ വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ക്കും ഗവേഷകര്‍ക്കും സുരക്ഷിതമല്ലാത്തതും അപ്രാപ്യവുമാക്കി. അക്രമവും മലിനീകരണവും മൂലം നദി പൊതുജനങ്ങള്‍ക്ക് മുന്നില്‍ അടച്ചിടുകയും ഭാഗികമായി നശിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. പ്രാദേശിക സമൂഹങ്ങളുടെയും പരിസ്ഥിതി അധികാരികളുടെയും സഹായത്തോടെ 2009 വരെ സുരക്ഷാ സ്ഥിതി മെച്ചപ്പെടുകയും സന്ദര്‍ശകര്‍ക്കായി നദി വീണ്ടും തുറക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
അഞ്ച് നിറങ്ങളിലുള്ള നദി കാണാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ആയിരക്കണക്കിന് സന്ദര്‍ശകരെ ആകര്‍ഷിക്കുന്ന കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സ് സമീപ വര്‍ഷങ്ങളില്‍ ഒരു ജനപ്രിയ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്‍ ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ ദുര്‍ബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയെയും സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകത്തെയും സംരക്ഷിക്കാന്‍ സര്‍ക്കാരും പ്രാദേശിക സമൂഹങ്ങളും നദിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം കര്‍ശനമായി നിയന്ത്രിക്കുന്നു. ഗതാഗതം, താമസം, ഗൈഡുകള്‍, പെര്‍മിറ്റുകള്‍ എന്നിവ നല്‍കുന്ന അംഗീകൃത ടൂര്‍ ഓപ്പറേറ്റര്‍മാര്‍ മുഖേന മാത്രമേ സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് നദിയില്‍ പ്രവേശിക്കാന്‍ കഴിയൂ.
സന്ദര്‍ശകരുടെ എണ്ണം പ്രതിദിനം 180-200 ആയി പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു, സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് എന്ത് ചെയ്യാമെന്നും നദിയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാമെന്നും നിയമങ്ങളും നിയന്ത്രണങ്ങളും ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് വെള്ളം മലിനമാക്കാന്‍ സാധ്യതയുള്ള സണ്‍സ്‌ക്രീന്‍, കീടനാശിനി, സോപ്പ് എന്നിവ ഉപയോഗിക്കാന്‍ അനുവാദമില്ല. ചില പ്രദേശങ്ങളില്‍ നീന്താനോ ചെടികളില്‍ തൊടാനോ സാമ്പിളുകള്‍ എടുക്കാനോ അനുവാദമില്ല. പ്രദേശത്തിന്റെ പ്രകൃതിയെയും സംസ്‌കാരത്തെയും ബഹുമാനിക്കാനും കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സിന്റെ സൗന്ദര്യവും വൈവിധ്യവും ആസ്വദിക്കാനും സന്ദര്‍ശകരെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു.
കൊളംബിയയുടെ പ്രകൃതിദത്തവും സാംസ്‌കാരികവുമായ പൈതൃകത്തിന്റെ സമൃദ്ധിയും വൈവിധ്യവും പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുന്ന അതുല്യവും മനോഹരവുമായ ഒരു നദിയാണ് കാനോ ക്രിസ്റ്റല്‍സ്. സസ്യങ്ങളുടെയും വെള്ളത്തിന്റെയും പാറകളുടെയും നിറങ്ങള്‍ ഋതുക്കള്‍ക്കനുസരിച്ച് മാറുന്ന അതിശയകരമായ ദൃശ്യപ്രഭാവം സൃഷ്ടിക്കുന്ന സ്ഥലമാണിത്. ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ ചരിത്രവും സംസ്‌കാരവും പരിസ്ഥിതിയും നദിയുടെ സംരക്ഷണവുമായി ഇഴചേര്‍ന്ന് നില്‍ക്കുന്ന സ്ഥലം കൂടിയാണിത്.
