ബനാറസി സാരികള്‍ ഇന്ത്യയില്‍ അന്തസ്സിന്റെ പ്രതീകമായി കൂടി കണക്കാക്കുന്നുണ്ട്. ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ ബനാറസ് അല്ലെങ്കില്‍ കാശി എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന വാരണാസിയുടെ സമ്പന്നമായ സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകത്തില്‍ ആഴത്തില്‍ വേരൂന്നിയതിനാലാണ് അതിന് ബനാറസി സാരികള്‍ എന്ന് പേര് വന്നിരിക്കുന്നത്. അവയുടെ സമൃദ്ധിക്കും സങ്കീര്‍ണ്ണവുമായ ഡിസൈനുകള്‍ക്കും ആഡംബര തുണിത്തരങ്ങള്‍ക്കും പേരുകേട്ടതാണ്.
ബനാറസി സാരികളുടെ ഉത്ഭവം മുഗള്‍ കാലഘട്ടത്തില്‍, ഏകദേശം 14-ആം നൂറ്റാണ്ടിലാണ് തുടങ്ങിയത്. പട്ടുനൂല്‍ നെയ്ത്ത് കല ഈ പ്രദേശത്തേക്ക് അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ട കാലത്താണ് ഇത് കണ്ടെത്തുന്നത്. ഇക്കാലത്ത് ബനാറസ് പട്ടുനൂല്‍ നിര്‍മ്മാണത്തിനും നെയ്ത്തിനുമുള്ള ഒരു പ്രമുഖ കേന്ദ്രമായി മാറി. മുഗള്‍ ചക്രവര്‍ത്തിമാര്‍, പ്രത്യേകിച്ച് അക്ബര്‍ ദി ഗ്രേറ്റ്, ബനാറസി സാരികളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിലും സംരക്ഷിക്കുന്നതിലും ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു, ഇത് അവരുടെ ജനപ്രീതിയിലേക്കും അംഗീകാരത്തിലേക്കും നയിച്ചു.
ബനാറസി സാരിയില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന നെയ്ത്ത് വിദ്യകള്‍ തലമുറകളായി കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടതാണ്. ഈ സാരികള്‍ പരമ്പരാഗതമായി ശുദ്ധമായ സില്‍ക്ക് ത്രെഡുകള്‍ ഉപയോഗിച്ച് കൈകൊണ്ട് നെയ്തതാണ്. ഡിസൈനുകള്‍ നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത് ലോഹ ത്രെഡ് ഉപയോഗിച്ചാണ്. ഇവ സാധാരണയായി സ്വര്‍ണ്ണമോ വെള്ളിയോ കൊണ്ട് നിര്‍മ്മിച്ചതാണ്. പ്രകൃതി, സസ്യജന്തുജാലങ്ങള്‍, മുഗള്‍ കല, ജ്യാമിതീയ രൂപകല്പനകള്‍ എന്നിവയില്‍ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉള്‍ക്കൊണ്ടുള്ള രൂപങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ സങ്കീര്‍ണ്ണമായ പാറ്റേണുകള്‍ക്ക് പേരുകേട്ടതാണ് സാരി വര്‍ക്ക്.
ബ്രിട്ടീഷ് കൊളോണിയല്‍ കാലഘട്ടത്തില്‍ ബനാറസി സാരികള്‍ കൂടുതല്‍ പ്രാധാന്യം നേടി, കാരണം അവ സമ്പന്ന കുടുംബങ്ങളിലെയും രാജകീയ സദസ്സുകളിലെയും സ്ത്രീകളുടെ വസ്ത്രധാരണമായി മാറി. ഇന്ത്യന്‍ രാജകുടുംബവും പ്രഭുക്കന്മാരും അലങ്കരിച്ച ബനാറസി സാരികള്‍ അവരുടെ പദവിയെ കൂടുതല്‍ ഉയര്‍ത്തുകയും അവരെ അന്തസ്സിന്റെയും ചാരുതയുടെയും പ്രതീകമാക്കുകയും ചെയ്തു.
കാലക്രമേണ, ബ്രോക്കേഡ് വര്‍ക്ക്, എംബ്രോയിഡറി, അലങ്കാരങ്ങള്‍ എന്നിങ്ങനെ വിവിധ ഡിസൈന്‍ ഘടകങ്ങളും സ്വാധീനങ്ങളും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന തരത്തില്‍ ബനാറസി സാരികള്‍ വികസിച്ചു. ഇന്ന്, ബനാറസി സാരികള്‍ ശുദ്ധമായ പട്ട്, ഓര്‍ഗന്‍സ, ജോര്‍ജറ്റ്, മറ്റ് തുണിത്തരങ്ങള്‍ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെ വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന ശൈലികളില്‍ ലഭ്യമാണ്, വ്യത്യസ്ത മുന്‍ഗണനകളും അവസരങ്ങളും നല്‍കുന്നു.
കൃപയുടെയും പൈതൃകത്തിന്റെയും സാംസ്‌കാരിക സമൃദ്ധിയുടെയും പ്രതീകമായ വിവാഹങ്ങളിലും ഉത്സവ ആഘോഷങ്ങളിലും പ്രത്യേക അവസരങ്ങളിലും ബനാറസി സാരികള്‍ വിലമതിക്കുകയും ധരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ബനാറസി സാരികള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്ന കലാവൈഭവവും കരകൗശല നൈപുണ്യവും അവര്‍ക്ക് ജിയോഗ്രാഫിക്കല്‍ ഇന്‍ഡിക്കേഷന്‍ (ജിഐ) ടാഗ് നേടിക്കൊടുത്തു.
