പണയത്തിന് അതിരുകളില്ലെന്ന് പലപ്പോഴും പറയാറുണ്ട്. പ്രണയത്തില്‍ പ്രായം പ്രധാനമല്ലെങ്കിലും, വിവാഹത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ സാമൂഹിക മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഭാര്യയും ഭര്‍ത്താവും തമ്മിലുള്ള പ്രായവ്യത്യാസം ഒരു പൊതു ചര്‍ച്ചാ വിഷയം തന്നെയാണ്. ഭര്‍ത്താവ് ഭാര്യയേക്കാള്‍ പ്രായമുള്ളവനായിരിക്കണമെന്ന് പരമ്പരാഗതമായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ഇന്ത്യന്‍ സമൂഹത്തില്‍, അറേഞ്ച്ഡ് വിവാഹങ്ങളില്‍ ഭര്‍ത്താവ് മുതിര്‍ന്ന പങ്കാളിയായിരിക്കണം എന്നത് ആഴത്തില്‍ വേരൂന്നിയ വിശ്വാസമാണ്. ഭാര്യാഭര്‍ത്താക്കന്മാര്‍ തമ്മിലുള്ള പ്രായപരിധി മൂന്ന് മുതല്‍ അഞ്ച് വര്‍ഷം വരെയാണ്. ഈ വ്യത്യാസമാണ് പൊതുവേ വിവാഹത്തിന് അനുയോജ്യമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്.
എന്നിരുന്നാലും, ബോളിവുഡ് നടന്‍ ഷാഹിദ് കപൂര്‍, മോഡല്‍ മീര രാജ്പുത് (15 വയസ്സ് വ്യത്യാസത്തില്‍) അല്ലെങ്കില്‍ നടി പ്രിയങ്ക ചോപ്ര, അമേരിക്കന്‍ ഗായകനും ഗാനരചയിതാവുമായ നിക്ക് ജോനാസ് (ഇവിടെ പ്രിയങ്കയ്ക്ക് 10 വയസ്സ് കൂടുതലാണ്) എന്നിവരുടേത് പോലെ, ഭാര്യ ഭര്‍ത്താവിനേക്കാള്‍ പ്രായമുള്ള നിരവധി വിജയകരമായ വിവാഹങ്ങളുണ്ട്. ഈ ദമ്പതികള്‍ പരമ്പരാഗത മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ ലംഘിച്ചു, എന്നിട്ടും വിജയകരമായ ബന്ധം തുടരുന്നു.
ഈ സാമൂഹിക മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ കേവലം ആചാരങ്ങളാണെന്ന് ചിലര്‍ വിശ്വസിക്കുമെങ്കിലും ശാസ്ത്രം അനുസരിച്ച് വിവാഹത്തിന് ശാരീരികവും മാനസികവുമായ പക്വത അനിവാര്യമാണ്. പെണ്‍കുട്ടികള്‍ സാധാരണയായി ആണ്‍കുട്ടികളേക്കാള്‍ വേഗത്തില്‍ പക്വത പ്രാപിക്കുന്നു. അവരില്‍ ഹോര്‍മോണ്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ 7 നും 13 നും ഇടയില്‍ ആരംഭിക്കുന്നു. ആണ്‍കുട്ടികളില്‍ ഇത് 9 നും 15 നും ഇടയിലും. തല്‍ഫലമായി, സ്ത്രീകള്‍ പുരുഷന്മാരേക്കാള്‍ നേരത്തെ വൈകാരിക സ്ഥിരതയും മാനസിക ധാരണയും വികസിപ്പിക്കുന്നു.
ഇന്ത്യയില്‍, നിയമപരമായ വിവാഹപ്രായം പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് 18 ഉം ആണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് 21 ഉം ആണ്. ഈ സാഹചര്യത്തില്‍, ഭാര്യാഭര്‍ത്താക്കന്മാര്‍ തമ്മിലുള്ള 3 വര്‍ഷത്തെ പ്രായവ്യത്യാസം പൊതുവെ ഉചിതമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ശാസ്ത്രീയ വീക്ഷണം പ്രധാനമായും ശാരീരിക പക്വതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നു, എന്നാല്‍ വിവാഹം ശാരീരിക വളര്‍ച്ചയെ മാത്രം ആശ്രയിക്കുന്നില്ല.
വിവാഹത്തിനുള്ള ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ പ്രായം രാജ്യങ്ങളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു, വിവാഹത്തില്‍ വൈകാരികവും ബൗദ്ധികവുമായ പക്വതയും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ശാസ്ത്രം ശാരീരിക പക്വതയില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുമെങ്കിലും, എപ്പോള്‍ വിവാഹം കഴിക്കണം എന്ന തീരുമാനം വൈകാരികവും മാനസികവുമായ സന്നദ്ധതയും പരിഗണിച്ചായിരിക്കണം.
വിവാഹത്തിന്റെ വിജയം നിര്‍ണ്ണയിക്കുന്നത് പ്രായത്തിന്റെ വ്യത്യാസമല്ല, മറിച്ച് പങ്കാളികള്‍ തമ്മിലുള്ള സ്‌നേഹവും ബഹുമാനവും ധാരണയുമാണ്. പ്രായവ്യത്യാസം മൂന്ന് വര്‍ഷമോ 15 വയസോ ആകട്ടെ, യഥാര്‍ത്ഥ വിജയകരമായ ബന്ധങ്ങള്‍ പരസ്പര ധാരണ, വൈകാരിക പിന്തുണ, പങ്കിട്ട മൂല്യങ്ങള്‍ എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.
