മിക്ക ആളുകള്‍ക്കും എലി ഒരു ഇഷ്ടപ്പെടാത്ത അതിഥിയാണ്. തികച്ചും വൃത്തിഹീനമായ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ ജീവിക്കുന്ന ഉടനടി ഉന്മൂലനം ചെയ്യേണ്ട ജീവിയായിട്ടാണ് പലരും എലിയെ കണക്കാക്കുന്നത് തന്നെ. എന്നാല്‍ ടാന്‍സാനിയയിലെ ഒരു ഫീല്‍ഡ് ക്ലിനിക്കില്‍ എത്തിയാല്‍ ഈ നിലപാടിന് ചെറുതായിട്ടെങ്കിലും അയവ് വരുത്തേണ്ടി വരും. കാരണം ഇവിടെ എലികള്‍ വീരന്മാരായ സഹപ്രവര്‍ത്തകരാണ്.
ഇവിടുത്തെ ആഫ്രിക്കന്‍ ഭീമന്‍ പൗച്ച്ഡ് എലി ശാന്തനും, ബുദ്ധിമാനും, ചില നായ്ക്കളെക്കാള്‍ പരിശീലിപ്പിക്കാന്‍ എളുപ്പവുമാണ്. കിഴക്കന്‍ ആഫ്രിക്കക്കാര്‍ക്ക് അനേകരുടെ ജീവന്‍ രക്ഷിക്കുന്ന ക്ഷയരോഗ രോഗനിര്‍ണയം നടത്തുന്നയാളുമാണ്. ഇവിടെ ഈ വിഭാഗത്തില്‍ പെട്ട എലികള്‍ 400,000 പുതിയ ക്ഷയരോഗ കേസുകള്‍ തടഞ്ഞതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പകര്‍ച്ചവ്യാധികളില്‍ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തുള്ള കൊലയാളിയില്‍ നിന്നും നാലു ലക്ഷത്തില്‍പരം ജീവന്‍ രക്ഷിച്ചയാളാണ് ഈ വിഭാഗത്തില്‍ പെടുന്ന എലികള്‍.
രോഗികളുടെ ഉമിനീരില്‍ ടിബിയുടെ അംശം മണത്തറിയാന്‍ എലികള്‍ക്ക് പരിശീലനം നല്‍കി നടപ്പാക്കുന്ന അപ്പോപ്പോ ഭീമന്‍ പൗച്ച്ഡ് റേറ്റുകള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ടാന്‍സാനിയയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളില്‍, മൈക്രോസ്‌കോപ്പിന് കീഴില്‍ നടത്തുന്ന ഒരു ഉമിനീര്‍ സ്മിയര്‍ പരിശോധന ടിബി കണ്ടെത്തുന്നതില്‍ 20-40 ശതമാനം മാത്രമാണ് ശരിയായ ഫലം നല്‍കുന്നതെന്നാണ് കണ്ടെത്തല്‍. ഇതിനു വിപരീതമായി, 7 വര്‍ഷം അപ്പോപ്പോയില്‍ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന, ഇപ്പോള്‍ വിരമിച്ച ‘സര്‍വീസ് എലി’യായ മിസ് കരോലിനയെപ്പോലുള്ള ഒരു ഭീമന്‍ സഞ്ചിത എലി, അവര്‍ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന ക്ലിനിക്കില്‍ ടിബി സാമ്പിളുകളിലെ കണ്ടെത്തല്‍ നിരക്ക് 40% വര്‍ദ്ധിപ്പിച്ചു.
കരോലിനയ്ക്ക് 20 മിനിറ്റിനുള്ളില്‍ പരിശോധിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന സാമ്പിളുകളുടെ എണ്ണം വിശകലനം ചെയ്യാന്‍ ശാസ്ത്രജ്ഞര്‍ക്ക് നാലു ദിവസമെടുക്കും. അതുകൊണ്ടാ ണ്, കഴിഞ്ഞ നവംബറില്‍ കരോലിന വിരമിച്ചപ്പോള്‍, അവരുടെ ബഹുമാനാര്‍ത്ഥം ക്ലിനിക്കില്‍ ഒരു പാര്‍ട്ടി സംഘടിപ്പിച്ചത്, അവര്‍ക്ക് ഒരു കേക്ക് നല്‍കി. മൈകോബാ ക്ടീരിയം ട്യൂബര്‍കുലോസിസ് തിരിച്ചറിയാന്‍ ഉപയോഗിക്കാവുന്ന ആറ് ബാഷ്പശീല മുള്ള സംയുക്തങ്ങളില്‍ ഒന്ന് കരോലിന തന്റെ കരിയറില്‍ 3,000 തവണ കണ്ടെത്തി. കുഴിബോംബ് നീക്കം ചെയ്യല്‍ പോലെ മറ്റ് ജീവന്‍രക്ഷാ പ്രവര്‍ത്തന ങ്ങളിലും ഈ എലികളെ ഉപയോഗിച്ചതിന് അപ്പോപ്പോ വാര്‍ത്തകളില്‍ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും അധികം റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യപ്പെടാത്ത മാരകമായ ബാധകളില്‍ ഒന്ന് ലാന്‍ഡ്മൈന്‍ മലിനീകരണമാണ്. ഏകദേശം 67 രാജ്യങ്ങളിലായി ഇപ്പോള്‍ 110 ദശലക്ഷം ലാന്‍ഡ്മൈനുകളോ പൊട്ടാത്ത ബോംബുകളോ ഭൂമിയിലുണ്ട്, ആയിരക്കണക്കിന് ചതുര ശ്ര മൈല്‍ വിസ്തൃതിയിലുള്ള ഈ അപകടസാധ്യത എല്ലാ വര്‍ഷവും ആയിരക്കണ ക്കിന് സാധാരണക്കാരെ കൊല്ലുകയോ പരിക്കേല്‍പ്പിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നു. 2020-ല്‍ സഞ്ചിയി ലാക്കിയ എലികളെ ഉപയോഗിച്ച് അപ്പോപ്പോ നടത്തിയ മൈന്‍ നീക്കം ചെയ്യല്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. മഗവ എന്ന ഒരു എലി 20 ഫുട്‌ബോള്‍ മൈതാനങ്ങ ളുടെ വലിപ്പമുള്ള പ്രദേശത്ത് 39 ലാന്‍ഡ്മൈനുകളും പൊട്ടാത്ത 28 ഇനങ്ങളും തിരിച്ചറിഞ്ഞു.
